ΤΑ ΤΡΙΑ ΦΕΓΓΑΡΙΑ ΤΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ

Αφιερωμένο στους εκλεκτούς φίλους μου Κωνσταντίνο Γ. Φύσσα και Ιωάννα Κουκουνή

Πηγή Φωτό : JDMCFISH VIA GETTY IMAGES

Την τέταρτη ημέρα του Γενάρη της νέας χρονιάς (2020) μια είδηση, όχι απλά μου προξένησε έκπληξη, αλλά ξύπνησε μνήμες. Ας πούμε πως λειτούργησε σαν αλυσιδωτή αντίδραση. Προ αμνημονεύτων ετών, σε ένα ταξίδι από το Βέλγιο προς την Φιλαδέλφεια, με το πλοίο  ‘’ ΕΡΜΗΣ’’, υποπλοίαρχος ακόμα. Λίγο μετά τις τέσσερεις τα ξημερώματα, μέσα στη Γέφυρα, κατά την πρωινή βάρδια, με παρέα τη μοναξιά τις σκέψεις μου και το Θεό,  ένοιωσα ένα παράξενο συναίσθημα. Αισθανόμουν  κάπως διαφορετικά. Αλλόκοτα θα έλεγα. 

Η πρώτη σκέψη μου, ότι θα ήταν σε εξέλιξη, κάποια έκλειψη σελήνης. Οπότε   τα  βήματα μου με έφεραν έξω από την γέφυρα στην βαρδίολα. Ασυναίσθητα έστρεψα την κεφαλή μου προς τα επάνω … και … έμεινα έκπληκτος με το στόμα ανοικτό. Στον ουράνιο θόλο, υπήρχαν τρία ισομεγεθή φεγγάρια αλλά όχι σαν την Βασίλισσα της νύχτας, όπως το άστρο που γνωρίζουμε όλοι μας. Αυτά τα φεγγάρια, πρασινωπού ιριδίζοντος χρώματος το ένα, μωβ, ιριδίζοντος χρώματος τα άλλα. Κάπως σαν φως λέιζερ, αλλά  θαμπό και όχι λαμπερό. Το άλλο, αίσθημα ήταν αυτό της απόστασης. Είχα την εντύπωση πως άγγιζε τα άκρα της σκέπης του ουρανού,. 
Από την άλλη νόμιζα ότι αν άπλωνα τα χέρια μου θα άγγιζα τα σημεία της παρουσίας τους. Άρχισαν να με ζώνουν φίδια. Κάλεσα τον σκάπουλο (οπτήρα) να έρθει στην γέφυρα. Όταν είδε και αυτός το θέαμα η πρώτη του λέξη ήταν … «Γραμματικέ, μας την πέσανε Ούφο…!». Μετά από λίγο σχεδόν ταυτόχρονα είπαμε, «άντε τώρα το πρωί να μας πιστέψουν για αυτά που θα τους πούμε». Με αυτές τις σκέψεις, κάλεσα αμέσως τη σύζυγο μου στη γέφυρα για να δει και εκείνη το φαινόμενο. 

το m/v ΕΡΜΗΣ, του Οίκου Χατζηπατέρα

Κάτω από αυτή την πίεση, κάλεσα τη βάρδια μηχανοστασίου .. τους Θαλαμηπόλους τον καπετάνιο και στο τέλος όλο το πλήρωμα του πλοίου να έλθει κοντά μας. Απορημένοι όλοι, δεξιά και αριστερά στις βαρδιόλες, έβλεπαν, σχολίαζαν και προσπαθούσαν να εξηγήσουν  τα ανεξήγητα. Σε λίγο, άρχισε να σκεπάζει το πλοίο μας ομίχλη η οποία συνεχώς πύκνωνε. Έστρεψα τα μάτια μου στον ουρανό και με έκπληξη διαπίστωσα ότι έως ότου, ξημέρωσε τα τρία φεγγάρια δήλωναν της παρουσία τους στο ουράνιο στερέωμα!

Όταν επέστρεψα στην πεζή πραγματικότητα μου ήρθε στο νου μου, κάτι που είχα διαβάσει αρκετά χρόνια πριν,  στο Μυροβόλο νησί μου, και με έκανε να κρυφογελάσω και να σχολιάσω με τον Επικούρειο Ορθολογισμό μου, την αθώα γραφή, ενός αγνού ανθρώπου μιας άλλης εποχής. 

Αναφέρομαι σε ένα παλαιό έγγραφο του χωριού Πιτυός της Χίου, το οποίο περιέχεται στα «Χιακά Ανάλεκτα» του Κωνστ. Ν. Κανελλάκη (σελίδα  379) και αναφέρει «1734 – Φεβρουαρίου – 14 – ημέρα Πέμπτη, φάνηκαν τρεις ήλιοι. Ο ένας κατά Ανατολάς. Ένας Βορινά, ο άλλος Νοτινά. Κ΄ οι δύο, είχαν ακτίνες, ωσάν εκείνες όπου έχει η ΄΄κερά Σελένη΄΄ (Ουράνιο Τόξο)  και βάσταξαν ώρα πολύ και χάθηκαν». Η γραφή ως έχει στο πρωτότυπο : «1734 φευρουαρείου – 14 – ημέρα πευτη εφάνισαν τρις ειλιη ω ένας κατά ανατολας, ς ενας βορινα, ω όλος νοτινά κι η διω ηχαν ακτηνες  οσαν εκηνες οπου εχυ ει κερά σελενι (Ουράνιο τόξο) κε εβάσταξαν οραν πολυν κε εχάθισαν»

Επανέρχομαι στο σήμερα. Το δημοσίευμα, λέγει ότι : Τρεις ήλιοι, εμφανίστηκαν ταυτόχρονα στον ουρανό της Κίνας, πάνω από την πόλη Φούγιου, της επαρχίας Τζιλίν!  Μάλιστα δε, υπάρχει και σχετικό βίντεο, ώστε να αποτρέψει κάθε αμφισβήτηση. Αυτό συνέβη χρονικά την τελευταία ημέρα του 2019.  Αυτά τα φωτεινά σώματα, έμεινα ήταν ορατά για ένα εικοσάλεπτο, προτού εξαφανιστούν από το ουράνιο στερέωμα.  

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, αυτό το οπτικό φαινόμενο, είναι γνωστό σαν «σκύλος του ήλιου» …Παρήλιο (παρωδία ηλίου). Οφείλεται δε στην διάθλαση του φωτός από κρυστάλλους  χιονιού που αιωρούνται στην γήινη ατμόσφαιρα.

Με την αναφορά από τα πέρατα της Κίνας και της Μογγολίας, Όλα αυτά, ξανάρθαν στο νου μου, ξυπνώντας μνήμες. Ξαναφέρνοντας εικόνες άλλων εποχών από τις θάλασσες του κόσμου. Τότε που το αίμα έτρεχε σαν φωτιά μέσα στις φλέβες. Τότε που η σκέψη και οι ιδέες έφτιαχναν ονειρικούς κόσμους. Ιδανικούς. Δίκαιους. Αλάνθαστους   και όμορφα πλασμένους!

Μιχάλης Γ. Καριάμης

Πλοίαρχος Ε.Ν.

ΓΗΤΕΙΕΣ - ΞΟΡΚΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ

Λαγκάδα Χίου - Άγιος ο Τόπος μου 

Αναφέροντας τη λέξη, «Γήτεμα», θέλουμε να δηλώσουμε κάτι σαν «ξόρκι», κάτι το μαγικό, για την αποτροπή ενός κακού με μαγικά λόγια και μέσα. Κάτι σαν «ξελόγιασμα» ή «γοήτευμα». Οι άνθρωποι που προλάβαμε στα νιάτα μας , κατά πολύ μεγαλύτεροι από εμάς , πίστευαν σε «γητειές», «ξόρκια»  και «γιατροσόφια» για οποιανδήποτε  πίζουλη κατάσταση. 

Σε κάθε χωριό, της πατρίδας μας, για κάθε μια ξεχωριστή  περίπτωση, υπήρχε κάποια ή κάποιος «γητευτής». Ήταν γνώστες του κάθε «κακού» που κτύπαγε το κορμί, για την ψυχή του παθόντα ή της παθούσης και τόγιενε  με τις κατάλληλες, κατά περίσταση, ευχές και ξόρκια

Η πίστη των προτινών ανθρώπων, ήταν βασισμένη σε άγνωστες , απόκρυφες δυνάμεις, μα και στην ίδια τη φύση.  Λειτουργούσε δε κυρίως, ψυχολογικά και ανασταλτικά, σχεδόν για όλους τους ανθρώπους εκείνων των όχι τόσο μακρινών εποχών.

η Σάρα η Μάρα και όλα τα κακά του κόσμου

Θυμάμαι, γυμνασιόπαιδο, σαν έπαθα ηλίαση. Με μιας, όλη η γειτονιά, στον Κορυδαλλό, έτρεξε να προσκαλέσει μια γριούλα , που ζούσε κοντά μας, σε μια ξεχαρβαλωμένη παράγκα . Αυτή η ταπεινή, κακοπορεμένη γυναίκα,  ω του θαύματος, με ένα μαντίλι και ένα μπουκάλι νερό, και με κάποιες ευχές που ψέλλιζε αχνά, κατάφερε να με στήσει στα πόδια μου! 

Όταν η αξέχαστη Μητέρα  μου,  θέλησε να την ανταμείψει, για το καλό πούκανε, στο σπλάχνο της, δέχθηκε την απόλυτη άρνηση της κυρά Λενιώς. «Καλή μου κόρη, αν δεχτώ οτιδήποτε, για την γιατρειά, θα χάσω για πάντα τη δύναμη μου.»  «Δωρεάν έλαβα … δωρεάν δίνω !!!» Αυτά ήταν τα ακριβά λόγια της…!

Η αγιασμένη αυτή κυρούλα, στην κυριολεξία, έκανε, πραγματικό λειτούργημα. Ποτέ δεν εξαργύρωσε την προσφορά της, παρά του ότι πείναγε, ακόμα και το ψωμί ..! Ήταν ταγμένη  «Ανάργυρη», μέσα στη φτώχια, την ανθρώπινη περηφάνια,τα πιστεύω και τις πεποιθήσεις της! Αξέχαστες, αγιασμένες μορφές, οι οποίες για  πάντα,  στιγμάτισαν τη ζωή μας!

η Ανάργυρη κυρούλα

Αλήθεια, ποιος από τους συνομήλικους  μου έχει ξεχάσει το «γήτεμα της ζαφράνας; (χρυσή ή ίκτερος)». Το «ανεμοπύρωμα». Το «δάγκωμα του σκορπιού». Το «δέσιμο». Τη «θέρμη για τον παροξυσμό». Το «κόψιμο» του μωρού. Τα «κούκουδα» (σπυράκια). Ακόμα δε και το «κριθαράκι». Τους «μαγουλάδες». Το «ξεμάτιασμα», τις «μερμηγγιές».το «μερμήγκιασμα». το «πατσούνι» (αβιταμίνωση), τις «χιονίστρες»,τον «ψωροφύτη» (μολυσματικό κηρίο) και τόσα άλλα !

Θυμάμαι τον αξέχαστο πατέρα μου να σχίζει τα ρούχα του, αν κάποιος του έλεγε ότι ήταν ψέμα το «γίτεμα του φιδιού». Είχε δικά του βιώματα από τα Βορειόχωρα, ανθρώπων που  είχαν πέσει θύματα, οχιών. Είχαν γιατρευτεί με γιτέματα, η μόνη διαφορά , ότι μια συγκεκριμένη ημέρα του χρόνου, το χέρι ή το πόδι του παθόντος, γέμιζε λέπια όπως αυτά των σερπετών!

το Αγρελωπό της Λαγκάδας - ΧΙΟΣ

Αλήθεια ποιος από όλους μας ξεχνά τα λόγια φυλαχτό του μας έμαθαν να λέμε σε κάθε μας βήμα, σε κάθε περίπτωση, σε κάθε μας φοβία :

«Ιησούς Χριστός νικάει  κι όλα τα κακά σκορπάει» (τρις)

«Άγιοι Ανάργυροι και θαυματουργοί, δωρεάν ελάβατε  δωρεάν δότε  ημίν»(τρεις φορές)

«Άγια Ειρήνη , ρήνεψε το Παναγιά μου Περασιά, πέρασε το»

Αλήθεια, ποιοι  συνομήλικοι μας ξεχνούν το «βάλσαμο»; Φάρμακο/αλοιφή που έφτιαχναν σε κάθε σπίτι. Μέσα σε ένα μπουκάλι με λάδι, έριχναν άτριχα νεογέννητα ποντικάκια. Έλιωναν μέσα στο λάδι .Το  μείγμα, το φύλαγαν για πολλά χρόνια. Το θεωρούσαν άκρως αποτελεσματικό. Ποιος από εμάς έχει ξεχάσει πως χρησιμοποιούσαμε ,τα ούρα για την ασηψία μας; Για να σταματήσουμε το αίμα από τις πληγές; Αποθέκαμε πάνω στο τραύμα, καπνό από τσιγάρα ή ιστό αράχνης . Για να γιάνουμε τα σπυράκια, (κούκουδα), φτύναμε στις πέτρες που είχαν πάνω τους αλειχήνες και μέδευτη την αλοιφή, πορευόμαστε. Οι Μανάδες μας, για ίαση κάθε μολυσματικής  πάθησης, έπλεναν τα μωρουδιακά ρούχα στο πηγάδι της Άγιας Ερήνης στον «Γλυφό», στο έμπασμα  του χωριού της Λαγκάδας από την πλευρά της Χώρας!

Ιερός Ναός Αγίας Ειρήνης (των Θαλασσών) Λαγκάδας ΧΙΟΥ

Η σύζυγος μου, που έζησε τα πρώτα είκοσι χρόνια της στο Μυροβόλο νησί μας, μου απαριθμεί προσευχές και ξόρκια, που έλεγαν πριν κατασκηνώσουν, για διανυκτέρευση στην ύπαιθρο ώστε να μπορέσουν να κοιμηθούν , με την πρέπουσα ασφάλεια από τα φίδια ,τις σκουλόπετρες,τις ψαλίδες τις ρογαλίδες και τάλλα επικίνδυνα  ή ενοχλητικά έντομα !

Εδώ Χριστός επέρασε

Και το ραβδί του ακούμπησε

κ’  έδεσε και περιόρισε

το φίδι και την όχενρα,

σκορπιό, κοριό και τη σκουλόπετρα

Το  ρογάλι, το σκαντάλι,

από κάτω απ’ το πετράδι

ώσπου νάμπει νάβγει

ο ήλιος πέντε κονταρόξυλα.                                          Φτου, σκουλικομερμιγκότρυπα !

Δύσκολα παιδικά χρόνια που στιγμάτισαν για πάντα τη μίζερη ζωή μας. Δύστυχα χρόνια φτώχειας  και ανέχειας. Χρόνια απλά και λιτά. Χρόνια  με χίλιες δυο στερήσεις. Χρόνια χωρίς γιατρούς – φάρμακα  και φαρμακεία. Χωρίς ράδια, τηλεοράσεις, τηλέφωνα και ηλεκτρονικά παιχνίδια. Χωρίς κρατική πρόνοια και υποδομές. Με μόνη γνώση προκαταλήψεις , γιατροσόφια και συνταγές αιώνων που μ'αυτές πορευτήκαμε και φθάσαμε γεροί και αλώβητοι στο σήμερα με τη βοήθεια της τύχης μας και τις ευλογίες του Μεγάλου  και Καλού Θεού… !!

Μιχάλης Γ. Καριάμης
Ααγκαδούσης

Υγ. Όταν διάβασε το κείμενο μου ο ακούραστος 'Μεγάλος Ψαριανός'' Δημήτρης Γεωργ. Ανδριάνας, (Ιστορικός και Λαογράφος)  σεβαστός μου φίλος, μου είπε την παραλλαγή της  ηρωικής νήσου Ψαρών την οποία και παραθέτω. 

«Άγιε μου Γιάννη από τα σου,
δένε και καλίβωνε   
τα σερνούμενα της γης,                                 
το φίδι και την όχεντρα.
 
Σκορπιό και τη σκουλιόπετρα    
και το μαύρο ρογαλίδι,  
μέχρι νάβγει ο ήλιος ,                            
δέκα κονταρόξυλα » 

Γοργόνα, η   « ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΑΙΓΝΟΥΣΣΑΣ » 

Υγ. 2 : Τώρα, σύμφωνα με τον Αιγνουσσιώτη, εκλεκτό φίλο και συνάδελφο καπετάν Γιώργη Μιχ. Φράγκο, συγγραφέα και λαογράφο της ακριτικής ναυτομάνας, η παραλλαγή του νησιού του έχει ως εξής  

«Άγια Μαρίνα, μάρανε,    
το φίδι και την όχεντρα. 
Το σκορπιό και τη σκουλόπετρα . 
Και τα μικρά τα μαμουνάκια,
που είναι από κάτω    
απέ τα πετραδάκια.   

Τθου σκουλικομερμιγκότρυπα».                                                                                                                                                                                          

                                                    

                                            

ΚΑΛΑΝΤΑ ΦΩΤΩΝ

Άγιε μου Γιάννη, Πρόδρομε και  Βαπτιστή                             

Αύριο είναι τα Φώτα και οι φωτισμοί  
       

Γιορτάζουνε τα Ύδατα και η Φωτεινή

Έρχονται χαρές μεγάλες και αγιασμοί.    
                         

Προσκυνώ σε Χριστέ και σε  παρακαλώ 

Μη ξεχάσεις τον Φώτη τον Ιορδάνη

την Φαίη την Ράνια και την Θεοφανώ! 
                         

Να Αγιαστούν Θάλασσες και Ποταμοί.  
                      

Νάχουνε Γαλήνιες  θάλασσες οι Ναυτικοί   
                  

Ούριοι άνεμοι να φουσκώνουν τα πανιά 
                        

και όπου είναι και όπου στέκουν     
                                 

Να έχουν την Καλή Βραδιά… !!!   

Να γεμίσουνε Στέρνες και  πηγάδια                                

Να δροσιστούνε τα Βουνά μα και η Γη.                         

Νάχουνε την Ευλογία Τρανοί, πλούσιοι                       

Ταπεινοί, Καταφρονεμένοι και οι Φτωχοί                     

Να κελαηδούν, δροσισμένα τα πουλιά                            

Να ευλογούν τον Σωτήρα Άγιο Κύριο μας       

Πετούμενα, Γέροι, Μεγάλοι και τα Παιδιά                 

Χριστέ μου Θεέ και Κύριε των Δυνάμεων               

Δέσποτα Κύριε Ιησού Χριστέ Φως αληθινό     

Προστάτευσε τον κόσμο τον αμαρτωλό.                       

Σε κάθε του βήμα.  Σε κάθε του Στιγμή                         

Σε κάθε λεπτό. Σε κάθε του άσχημη ώρα              

Δέσποτα Θεέ, Κύριε, Παντοκράτορα Πατέρα             

Σκύψε Ευλόγησε και βοήθησε τη Χώρα….             

Φώτιζε μας εν παντί καιρώ και πάση ώρα

ΜΚαριάμης

*                    *                    *                    *                    *

Υγ .: Μεγαλοδύναμε, φώτιζε τους τρανούς του κόσμου και οδήγησε τους στον ίσιο δρόμο της Λογικής του Δίκαιο και της Ανθρωπιάς.... Εμείς οι ταπεινοί, το έχουμε ανάγκη.